Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

...λίγα λόγια για το Πρόγραμμα Σπουδών....

Ένα από τα ζητήματα που έχουν μονοπωλήσει την πολιτική αντιπαράθεση στο Τμήμα είναι η αλλαγή του Προγράμματος Σπουδών(Π.Σ.). Η συζήτηση αυτή είχε ξεκινήσει πέρυσι και πάγια θέση μας είναι ότι τέτοια ζητήματα πρέπει καταρχήν να συζητηθούν από το Φοιτητικό Σύλλογο και εν συνεχεία να γίνει κουβέντα στο Τμήμα. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη καθώς Τμήμα έγινε (19-2-08 εν μέσω εξεταστικής !!!) και εξέλεξε-διόρισε Επιτροπή Προγράμματος Σπουδών η οποία θα αναλάμβανε να παρουσιάσει ένα νέο Π.Σ.. Έτσι η ήδη «δημοκρατική» τοποθέτηση του ζητήματος ολοκληρώθηκε με μια νέα Συνέλευση του Τμήματος μια εβδομάδα μετά(26-02-08) όπου τέθηκε το ζήτημα αλλαγής του κανονισμού και της μορφής των Διπλωματικών Εργασιών(Δ.Ε.). Είχαμε και έχουμε να κάνουμε με δυο ζητήματα που αλλάζουν τα έως τώρα δεδομένα σε αντιδραστικές κατευθύνσεις.Η προσπάθεια αλλαγής του Π.Σ. τότε δεν επιτεύχθηκε, αλλά αποφασίστηκε εν τέλει η αλλαγή του Π.Σ. πραξικοπηματικά και εν μέσω της εξεταστικής του Ιουνίου(2009) όπου οι φοιτητικές αντιστάσεις ήταν ελάχιστες.
Η απαίτησή μας να γίνει ανοιχτή συζήτηση φοιτητών-καθηγητών για το ζήτημα αυτό όσο και για το Ν-Πλαίσιο κλπ δεν υλοποιήθηκε ποτέ παρά τις δεσμεύσεις του Προέδρου και άλλων καθηγητών. Στις συζητήσεις που έγιναν αναπτύχθηκε όλο το φάσμα των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων που προσπαθεί να εφαρμόσει τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και οι εκάστοτε Ελληνικές Κυβερνήσεις(ΠαΣοΚ-ΝΔ) τα τελευταία 10 χρόνια με έναρξη την υπογραφή της Διακήρυξης της Μπολόνια τον Ιούνιο του 1999.[Υπογράφηκε από 29 ευρωπαίους Υπ. Παιδείας με σημαντική συμβολή των Ελλήνων Υπουργών και Υφυπουργών Παιδείας].
Μερίδα καθηγητών αλλά και φοιτητών (ΔΑΠ-ΠΑΣΠ) που ενστερνίζονται τα νομοθετήματα αυτά έκαναν λόγω για δημιουργία κατευθύνσεων, μαθημάτων «αλυσίδες», η δήλωση των μαθημάτων που θα παρακολουθούμε ανά εξάμηνο ή ακόμα και για δημιουργία δύο κύκλων σπουδών 3+2 χρόνια(3 χρόνια προπτυχιακό και 2 χρόνια master). Όλα αυτά αναμφισβήτητα κομματιάζουν το σημερινό Π.Σ. στο βωμό της «ανταγωνιστικότητας» και του εξευρωπαϊσμού της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη Ελλάδα.


Τι όριζε όμως η Διακήρυξη της Μπολόνια και πως αυτά σε συνδυασμό με το Ν-Πλαίσιο έρχονται να μετατρέψουν το δικαίωμα στη μόρφωση, σε υποταγή στις ανάγκες της καπιταλιστικής παραγωγής και της αγοράς;
Η απόφαση της Μπολόνια αφετηριακά στόχο έχει να «χτυπήσει» το Αμερικανικό μοντέλο εκπαίδευσης μέσω της δημιουργίας μιας ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής εκπαίδευσης. Έτσι λοιπόν «τέκνο» της είναι ο Κοινός Ευρωπαϊκός Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης( ΚΕΧΑΕ) ο οποίος στόχο έχει να βάλει βασικές γραμμές σύγκλισης στα ευρωπαϊκά ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης. Προμετωπίδα του όλου σχεδίου είναι το σύστημα «3-5-8» δηλαδή 3 χρόνια προπτυχιακό, 2 master, 3 διδακτορικό(σύνολο 8). Δεν υπάρχει καμιά απολύτως ερμηνεία και δέσμευση για το αν κάποιος μπορεί να κάνει master ή και διδακτορικό ακόμα, χωρίς το προπτυχιακό και είναι ξεκάθαρο ότι η κατάρτιση γίνεται αυτοσκοπός και η μόρφωση ακόμα και ως έννοια πάει περίπατο. Επίσης στόχο είχε και να κλείσουν ή να δουλεύουν ελεγχόμενα τα ξένα παραρτήματα –κολλέγια (π.χ. New York College κλπ). 10 χρόνια μετά βλέπουμε με τον πιο ζοφερό τρόπο τα αποτελέσματα: κάθε μέρα φυτρώνει και από ένα παράρτημα ξένου Πανεπιστημίου και προσφέρει master και όποιο άλλο τίτλο σπουδών θέλει ο πελάτης του και επιχειρείται μανιωδώς η ιδιωτικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Άρα δεν πρόκειται για τυχαία ασάφεια αλλά για συγκαλυμμένη διάθεση τόσο για ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης όσο και για κατακερματισμό της γνώσης που θα παρέχεται. Βάλλεται το δημόσιο ΑΕΙ-ΤΕΙ ως οπισθοδρομικό καθώς οι μάχες που έχει δώσει το Φοιτητικό Κίνημα δεν έχουν επιτρέψει την τόσο την ιδιωτικοποίησή του όσο και την μετατροπή της γνώσης που προσφέρει σε εμπόρευμα. Εν τέλει ο ΚΕΧΑΕ πρέπει να ολοκληρώσει την υλοποίηση της Μπολόνια μέχρι το 2010 και για το λόγο αυτό παρατηρείται σε πολλές σχολές να επιχειρούνται δραστικές αλλαγές στα Π.Σ.. Κάτι που πρέπει να κρατήσουμε και να συνεκτιμήσουμε είναι ότι παρόλο που η μη εφαρμογή της Μπολόνια δεν επιφέρει νομικές κυρώσεις στη χώρα που δεν την εφαρμόζει, οι κυβερνήσεις συντεταγμένα δίνουν μάχη για να την υλοποιήσουν. Έτσι φαίνεται καθαρά ότι η Μπολόνια δεν είναι μια απλή συμφωνία αλλά η αντικειμενική ανάγκη του καπιταλισμού να παράγει εργαζόμενους χωρίς συνολική μόρφωση, εργαζόμενους που θα αποτελούν εξάρτημα της μηχανής και όχι τον συνολικό επόπτη της παραγωγικής διαδικασίας. Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι παρόλο που οι μάχες του Φ.Κ. έχουν εμποδίσει σε ένα βαθμό την αντιδραστική αυτή τομή επιχειρείται με κάθε έμμεσο τρόπο η ενσωμάτωση αυτών των στοιχείων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δημόσια(ΑΕΙ-ΤΕΙ) και ιδιωτική(ΚΕΣ-ΚΕΚ-ΙΕΚ).

Η θέση μας για το Πρόγραμμα Σπουδών.
Το Π.Σ. δεν πρέπει να θέτει φραγμούς(οικονομικούς-βαθμολογικούς-γνωστικούς) στην εκπαιδευτική διαδικασία από την μία και από την άλλη πρέπει να οδηγεί σε ισχυρά πτυχία με κατοχυρωμένα όλα τα εργασιακά και επαγγελματικά δικαιώματα. Ακόμα πρέπει να διασφαλίζει το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης.
Οι διεκδικήσεις αυτές όμως θα πρέπει να πλαισιώνονται από εκείνα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του Π.Σ. που θα καθιστούν τον πτυχιούχο αφ’ ενός ολοκληρωμένο επιστήμονα στην υπηρεσία των κοινωνικών αναγκών αφ’ ετέρου δάσκαλο και αναμεταδότη της γνώσης. Οι βασικές πτυχιακές γνώσεις πρέπει να περιλαμβάνουν κατά το δυνατόν το σύνολο της γνώσης σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Η εκπαίδευση του φοιτητή να είναι τέτοια ώστε να του δίνει και τη δυνατότητα να εργαστεί σε οποιοδήποτε πεδίο, που βρίσκει η επιστήμη εφαρμογή (π.χ. έρευνα, βιομηχανία, ανίχνευση νοθείας, φάρμακα κλπ).Για το λόγο αυτό πέρα από την θεωρητική διδασκαλία υπάρχει η αναγκαιότητα τόσο της πρακτικής εργαστηριακής εξάσκησης σε βασικές εφαρμογές (σύνθεση, ανάλυση κλπ) όσο και της εκμάθησης του φοιτητή να αναμεταδίδει τη γνώση που κατέχει(ανάγκη για μαθήματα διδακτικής φύσεως ).Σημαντικό είναι η ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας και της αυτενέργειας του φοιτητή ώστε να μην μεταπέσει σε έναν παθητικό δέκτη γνώσης. Επίσης κρίνεται ως επιτακτική η ανάπτυξη συνεργασίας και εμπιστοσύνης μεταξύ των ατόμων που εργάζονται στον ίδιο χώρο(π.χ. κατά τη διάρκεια της Δ.Ε.).
Δεν πρέπει να θεωρήσουμε ότι η Δ.Ε. αποτελεί κάτι ξεχωριστό από το Π.Σ. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να πάρει το χαρακτήρα ενός άτυπου “μεταπτυχιακού “ και να θεωρείται το κλειδί της επαγγελματικής αποκατάστασης. (Μια τέτοια αντίληψη διασπά το πτυχίο και η ίδια λανθασμένη αντίληψη οδήγησε και στην εμφάνιση των Κ.Ε.Σ. και άλλων ιδιωτικών κολλεγίων-επιχειρήσεων που εμπορεύονται πιστοποιητικά γνώσης .Τέτοιες λογικές τις αντιπαλεύει το Φοιτητικό Κίνημα εδώ και πολλά χρόνια.) Η Δ.Ε. πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι του Π.Σ. και να έχει και πειραματικό και διδακτικό χαρακτήρα. Πρέπει να στοχεύει στην εκμάθηση της εργασίας σε εργαστηριακό περιβάλλον με ταυτόχρονη ανάπτυξη συνεργασίας με τα άτομα που εργάζονται στο χώρο, την ανάπτυξη πρωτοβουλιών και την “ελεύθερη δημιουργία“ .Απαραίτητη κρίνεται και η σωστή αξιοποίηση των βιβλιογραφικών πηγών και των διαδικτυακών βάσεων δεδομένων , για την ερμηνεία και παρουσίαση των πειραματικών αποτελεσμάτων. Μετά το πέρας της Δ.Ε. πρέπει να γίνεται παρουσίασή της μέσω ηλεκτρονικών μέσων. Ο χρόνος διάρκειάς της πρέπει να οριοθετείται σε ένα εξάμηνο συνολικής εργασίας και να μην αποτελεί “μαύρη” εργασία του φοιτητή σε ερευνητικά προγράμματα.Αίτημά μας πρέπει να είναι και η καθολική ασφάλιση των φοιτητών στα εργαστήρια ,αλλά και η πυροπροστασία των κτιρίων γενικότερα.
Πρέπει να τεθούν ζητήματα όσον αφορά το υπάρχον Π.Σ. και έχουν να κάνουν με τον εκσυγχρονισμό κάποιων μαθημάτων τόσο σε εργαστηριακό όσο και εκπαιδευτικό επίπεδο, με τις αλληλεπικαλύψεις μαθημάτων και την συμπύκνωση άλλων, ή ακόμα και με το γεγονός ότι η ύπαρξη μαθημάτων επιλογής τα οποία καλύπτουν σήμερα σημαντικό πεδίο των εφαρμογών της χημείας (Τρόφιμα, Περιβάλλον, Πολυμερή κλπ) δεν περιέχονται στις βασικές γνώσεις. Επίσης δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει στις βασικές γνώσεις μάθημα διδακτικής των Φυσικών Επιστημών ή επίσης να μην υπάρχει ως μάθημα η Φιλοσοφία των Επιστημών, ένα «εργαλείο» που απαντά σε κάθε λογής τεχνοκρατική αντίληψη των πραγμάτων γύρω μας. Θεωρούμε επίσης λάθος την αντίληψη της ύπαρξης μαθημάτων του τύπου : Φυσική για Χημικούς ή Μαθηματικά για Χημικούς ,καθώς δεν μπορείς να κόψεις και να ράψεις μια επιστήμη στα μέτρα σου για να ικανοποιήσεις την πολιτική σου σκοπιμότητα ή την απροθυμία των συναδέλφων ή των φοιτητών σου να έρθουν σε τριβή με τις επιστήμες αυτές.
Για το ζήτημα της αξιολόγησης (εσωτερικής-εξωτερικής) θεωρούμε ότι η λογική της ανταγωνιστικότητας και τις μαζικής παραγωγής αναλώσιμων εργαζομένων είναι αυτή που σήμερα είναι ζωτικής σημασίας για το κεφάλαιο, και στέλνει στην εξαθλίωση τους εργαζόμενους και τους νέους στον αποκλεισμό από την εκπαίδευση. Έτσι για μας η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται στη βάση των κοινωνικών και όχι των καπιταλιστικών αναγκών και στο κατά πόσο οι φοιτητές-μελλοντικοί εργαζόμενοι θα μπορούν να δουλεύουν σε οποιοδήποτε τομέα βρίσκει εφαρμογή το αντικείμενό τους. Ο καπιταλισμός ως άναρχο σύστημα παραγωγής δεν μπορεί να θέσει κριτήρια και κατευθύνσεις αξιολόγησης πέρα από το κέρδος, την ανταποδοτικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Για εμάς η Γενική Συνέλευση του Φοιτητικού Συλλόγου πρέπει να ασκεί αυτήν την λειτουργία και οι αποφάσεις της να είναι δεσμευτικές για τα Τμήματα , να είναι η μόνη διαδικασία που μπορεί να αποφασίζει για την πορεία και την προοπτική των σπουδών μας.